आतङ्कवाद, जुन वास्तवमा जम्मु कश्मीरबाट कहिल्यै गएको थिएन, फेरि एकपटक डरलाग्दो रूपमा फर्किएको छ। यसपटक यसले नागरिक र पर्यटकहरूलाई निशाना बनाएको छ, जसलाई जम्मु कश्मीरको ३५ वर्षको इतिहासमा पर्यटकमाथि भएको सबैभन्दा ठूलो आक्रमण मानिएको छ। धेरै हृदयविदारक दृश्यहरूमध्ये, एक शोकमा डुबेकी महिला आफ्नो घाइते वा मृत पतिको शव नजिकै बसेको दृश्यले सबैलाई स्तब्ध बनाएको छ।
पहलगाम आक्रमणले धेरै चुनौतीहरू खडा गरेको छ, जसले राज्यबाट बलियो र बहुआयामिक समाधानको माग गर्दछ। ६ वर्षअघि जम्मु कश्मीरको विकास र राजनीतिक स्थिरताका लागि विशेष राज्यको दर्जा हटाइएको थियो। यसले यहाँ चुनावको बाटो खोल्यो र विश्वलाई पनि यो क्षेत्र भारतसँग जोडिएको आश्वासन दिलायो।
अहिले, जम्मु कश्मीरका मानिसहरूका लागि शान्ति अझै टाढा छ, किनकि आतङ्कवाद कायमै छ। पर्यटन यस राज्यको मुख्य आधार हो, तर पर्यटनको सिजनमा फेरि बाधा पुगेको छ। पर्यटकहरू फर्किन थालेका छन्, जसले पर्यटनमा आश्रित स्थानीय परिवारहरूलाई नराम्ररी असर गर्नेछ। पहलगामको बैसरन उपत्यकामा भएको आतङ्कवादी आक्रमणले भारतको ‘स्वीट्जरल्याण्ड’ वा ‘पृथ्वीको स्वर्ग’को रूपमा चिनिने सुन्दर पर्यटकीय गन्तव्यमा पुग्नबाट रोक्ने काम गरेको छ।
प्रधानमन्त्री मोदी साउदी अरबको पूर्ण समर्थनको वाचाका साथ आफ्नो भ्रमण छोट्याएर भारत फर्किएका छन्। उनले दिल्ली विमानस्थलमा विदेशमन्त्री एस जयशंकर र राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार (एनएसए) अजित डोभाललगायतका अधिकारीहरूसँग बैठक गरे। अर्थमन्त्री निर्मला सीतारमणलाई अमेरिकाको भ्रमण बीचमै रोक्न भनिएको छ। उच्च अधिकारीहरूले तत्काल कदम चाले र पहलगाम आक्रमणको एक दिनपछि बारामुलाको उरीमा भएको भिडन्तमा दुई आतङ्कवादी मारिए।
पाकिस्तानस्थित लश्कर-ए-तैयबा (एलईटी)सँग जोडिएको द रेजिस्टेंस फ्रन्ट (टीआरएफ) नामक समूहले आक्रमणको जिम्मेवारी लिएको छ। यस्ता कार्यहरू, दाबीहरू र आतङ्कवादीहरूलाई स्थानीय समर्थनको प्रमाण जुटाउन गाह्रो भए पनि, यस चुनौतीको तत्काल जवाफ दिनु जरुरी छ।
पाकिस्तानले कश्मीर मुद्दालाई अन्तर्राष्ट्रियकरण गर्ने प्रयास बारम्बार गरिरहेको छ। हालै पाकिस्तानी सेना प्रमुख जनरल असीम मुनीरले कश्मीरलाई पाकिस्तानको ‘गर्दनको नसा’ बताउँदै मुस्लिम श्रेष्ठताको कुरा गरेका थिए। यद्यपि, यसको उद्देश्य भारतलाई उक्साएर पाकिस्तानमा चलिरहेको आर्थिक सङ्कटबाट जनताको ध्यान मोड्नु मात्र थियो। इस्लामिक देशहरूको सङ्गठन (ओआईसी), मुस्लिम उम्माह (विश्वव्यापी मुस्लिम समुदाय) र सम्पूर्ण विश्व समुदायले पनि यस विवादमा कुनै चासो देखाएका छैनन्।
पाकिस्तानले भारतमा चुनाव हुनुअघि वा कुनै ठूला व्यक्तिले देशको भ्रमण गर्नुअघि यस्ता प्रयासहरू गर्छ। पहलगाम आक्रमण त्यतिबेला भयो, जब अमेरिकाका उपराष्ट्रपति जेडी भेन्स भारत भ्रमणमा थिए र प्रधानमन्त्री मोदी रियादमा थिए। साउदी अरबले भारतसँग व्यापार गर्ने निर्णय गरेकोमा पाकिस्तानको असन्तुष्टि स्पष्ट छ।
पहलगाममा भएको आक्रमणको समयलाई हेर्दा, यो आक्रमण योजनाबद्ध रूपमा गरिएको देखिन्छ। आतङ्कवादीहरूसँग एम-४ कार्बाइनलगायत अत्याधुनिक हतियार थिए। उनीहरूले यस्तो ठाउँ रोजे जहाँ गाडी जान सक्दैन, जहाँ पैदल र घोडाबाट मात्र पुग्न सकिन्छ। पर्यटकहरूको नाम सोधियो, उनीहरूको धर्म जान्नका लागि र देशका विभिन्न भागबाट आएका हिन्दूहरूलाई छुट्टै निशाना बनाइयो।
सुरुआती रिपोर्टहरूले सुरक्षा व्यवस्थामा कमजोरी भएको देखाउँछ। जहाँ दुई हजारभन्दा बढी पर्यटक थिए, त्यहाँ सेना वा प्रहरीको उपस्थिति पर्याप्त थिएन। तर राम्रो कुरा के छ भने जम्मु कश्मीरका धेरै बासिन्दाहरूले बारामुला, श्रीनगर, पुंछ र कुपवाडालगायत विभिन्न ठाउँहरूमा मैनबत्ती जुलुस निकालेर आतङ्कवादको विरोध गरे। बजरंग दलका कार्यकर्ताहरूले जम्मुमा प्रदर्शन गरेर आतङ्कवादी आक्रमणको विरोध गरे।
पहलगामको आक्रमण त्यस्तो समयमा भएको छ, जब विश्वका धेरै देशहरू व्यापार युद्धबाट ग्रस्त छन् र पश्चिम एसिया र युरोपमा द्वन्द्व जारी छ। तैपनि, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आतङ्कवाद विरुद्ध भारतको लडाइँमा साथ दिने वाचा गरेका छन्, भने उपराष्ट्रपति भेन्सले पीडितहरूप्रति गहिरो समवेदना व्यक्त गरेका छन्। रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले पनि समर्थन जनाएका छन्। संयुक्त राष्ट्र महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले कुनै पनि परिस्थितिमा आक्रमण अस्वीकार्य रहेको बताउँदै पीडित परिवारप्रति शोक व्यक्त गरेका छन्।
जम्मु कश्मीरमा, जहाँ एक दशकपछि गत वर्ष चुनाव भयो, मुख्यमन्त्री उमर अब्दुल्लाले यो आक्रमण हालका वर्षहरूमा नागरिकहरूमाथि गरिएको सबैभन्दा ठूलो आक्रमण भएको बताए। उनले उपराज्यपाल मनोज सिन्हासँग मिलेर स्थिति बिग्रन नदिन विश्वासको वातावरण बनाउनुपर्ने बताए।
